مراقبت‌های بهداشت دهان و دندان کودکان از تولد تا سه‌سالگی نکته مهمی است که همیشه مورد توجه خانم دکتر آلاله طلوعی بهترین متخصص دندانپزشکی کودکان در شمال تهران است. دندان‌های اولیه کودکان که دندان‌های شیری نامیده می‌شود از اهمیت زیادی برخوردار هستند؛ چون در اعتمادبه‌نفس، صحبت‌کردن و غذاخوردن کودکان نقش مهمی دارند.
رعایت بهداشت دهان و دندان از پوسیدگی و ایجاد بیماری در کودکان و همچنین بروز مشکلات در بزرگسالی آنها جلوگیری می‌کند. تا آخر این مقاله با ما همراه باشید تا دکتر طلوعی به طور کامل مراقبت‌های بهداشت دهان و دندان کودکان از تولد تا سه سالگی را به شما آموزش دهند.
فهرست مطالب
دندان شیری چیست؟
به طور کلی هر انسان در طول زندگی خود دارای دو نوع دندان در سنین متفاوت است. دندان‌های اولیه که دندان‌های شیری نامیده می‌شوند در سن کودکی و معمولاً تا 12 سالگی در دهان کودک قرار دارند و بعد از این سن، دندان‌های دائمی در دهان او قرار دارند.
عده‌ای تصور می‌کنند که چون دندان‌های شیری، دندان‌های موقتی هستند به‌اندازه دندان‌های دائمی اهمیت ندارند؛ اما این افراد سخت در اشتباه هستند؛ چون دندان شیری به اندازه یا حتی بیشتر از دندان دائمی مهم است. آسیب به دندان شیری حتی می‌تواند باعث آسیب به جوانه دندان دائمی و ایجاد مشکلات جبران ناپذیری در بزرگسالی شود.
به دلیل اهمیت زیاد دندان‌های شیری، آموزش مراقبت‌های بهداشت دهان و دندان به کودکان از بدو تولد تا سه سالگی و دانستن بهترین زمان مراجعه اولیه کودک به دندانپزشکی هم بسیار مهم است. رعایت این اصول بهداشتی از ایجاد پوسیدگی دندان شیری، درد و عفونت شدید برای فرزند شما جلوگیری می‌کند.
انواع خمیر دندان برای کودکان
خمیردندان‌ها بر اساس مواد تشکیل دهنده آنها، انواع مختلفی دارند. یکی از مواد اصلی و مهم موجود در خمیردندان، فلوراید است. شوینده‌های دندان بر اساس وجود یا عدم وجود فلوراید به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- خمیردندان فاقد فلوراید
- خمیردندان حاوی فلوراید
فلوراید چیست؟
فلوراید ماده‌ای معدنی است که در طبیعت وجود دارد و به کاهش پوسیدگی‌های دندان با از بین بردن پلاک‌ها و باکتری‌های پوسیدگی‌زا کمک می‌کند. همچنین باعث استحکام و سفید شدن دندان‌ها هم می‌شود؛ اما آیا فلوراید برای سلامتی انسان مضر است؟ آیا مصرف فلوراید خطر یا عوارضی برای سلامتی ندارد؟
جالب است بدانید که بر خلاف تصور همگان در مورد فلوراید، تاکنون هیچ تحقیقی مضر بودن آن را تأیید نکرده است و هیچ گونه عوارض جانبی خطرناکی برای سلامتی کلی فرد ندارد. همچنین تحقیقات ثابت کرده است که افزودن ماده فلوراید به آب و سایر محصولات مانند خمیردندان، دهان‌شویه، شیر و نمک به طور دقیق و کنترل شده، ایمنی کامل و فواید بسیاری برای انسان دارد.
از چه سنی باید از خمیردندان فلوراید دار استفاده کرد؟
به نقل از دکتر آلاله طلوعی متخصص فلوراید تراپی دندان کودکان در تهران:
بر اساس توصیه‌ی انجمن دندانپزشکی کودکان، دیگر نباید استفاده از خمیردندان فلوراید دار را به بعد از دوسالگی کودک موکول کرد؛ بنابراین به‌محض رویش اولین دندان، باید از خمیردندان فلوراید دار برای کودکمان استفاده کنیم. اما قبل از رویش دندان‌ها باید از خمیردندان فاقد فلوراید استفاده کرد.
مراقبت‌های بهداشت دهان و دندان نوزادان (از تولد تا یک سالگی):
مسواک انگشتی
متداول‌ترین مدل مسواک‌های موجود در بازار که می‌تواند هم باعث تمیزی و آرامش لثه‌های کودکی شود که در حال دندان درآوردن است و هم برای مسواک‌زدن و جلوگیری از پوسیدگی دندان مناسب است؛ مسواک‌های انگشتی هستند. این نوع مسواک‌ها که یک فرم پلاستیکی دارند؛ در انگشت اشاره فرو می‌روند و سه الی چهار ردیف موهای مسواکی ظریف دارند.
شما والدین عزیز می‌توانید از مسواک انگشتی برای ماساژ اولیه و تمیزی لثه‌ها، قبل از رویش دندان استفاده کنید. بعد از رویش دندان هم می‌توانید خمیردندان حاوی فلوراید را اندازه‌ی یک دانه برنج و نه بیشتر روی موهای مسواک بگذارید و فشار دهید؛ سپس از آن برای مسواک زدن دندان‌های کودکتان استفاده کنید.
اگر بر این باور هستید که مصرف قطره آهن در دوران نوزادی باعث پوسیدگی دندان‌های کودک می شود. پیشنهاد ما مطالعه مربوط به این موضوع یعنی رجوع به مقاله: آیا قطره آهن موجب خرابی دندان‌های کودک می‌شود؟ است.
اگر مسواک انگشتی در دسترس نبود چه کنیم؟
نکته‌ی دیگری که باید یادآوری کنیم این است که غیر از مسواک انگشتی که از آن می‌توانید برای ماساژ لثه‌ها و شستشوی دندان ها استفاده کنید؛ درصورتی‌که این مسواک در دسترس نباشد یا کودکتان همکاری نکند و گریه‌ی بیش از اندازه داشته باشد؛ می‌توانید در قدم اول از یکسری پارچه‌ی نخی ساده (اگر در منزل دارید) یا پدهای گازی استفاده کنید.
به این صورت که آن را دور انگشتتان بپیچید و از آن برای شستشو و ماساژ لثه استفاده کنید؛ کمی با آب گرم آن را خیس کنید و لثه‌ها را به‌آرامی ماساژ دهید؛ از این روش می‌توانید برای تمیز کردن اولیه‌ی و جلوگیری از پوسیدگی دندان، به‌خصوص قبل از خواب و برای بچه‌هایی که شیر خورده‌اند استفاده کنید.
تا اینجای مقاله شاید برای شما این سؤال پیش‌آمده باشد که علت مسواک نزدن بچه‌ها چیست؟ چرا مسواک نمی‌زنند؟ پس بهتر است برای پاسخ این سؤال به مقاله مربوط به آن رجوع کنید.
مراقبت‌های بهداشت دهان و دندان کودکان نوپا (یک تا سه سالگی):
گفتیم که دو روش متداول یعنی مسواک انگشتی و استفاده از پارچه نخی ساده یا پد گازی برای نوزادان (تولد تا یک‌سالگی) وجود دارد که می‌توانیم برای مسواک زدن و ماساژ لثه‌ها از آنها استفاده کنیم؛ اما با بزرگ شدن نوزاد و از سن یک تا سه سالگی چه روش‌هایی برای مراقبت و بهداشت دهان و دندان آنها وجود دارد؟
بهترین مسواک برای کودکان نوپا چه ویژگی‌هایی دارد؟
بهترین مسواک که برای کودکان نوپا (یک تا سه سالگی) توصیه می‌شود و قرار است بر اساس آن، مسواک زدن برایشان تبدیل به یک عادت شود؛ مسواکی است که یک دسته‌ی ضخیم و پرحجم داشته باشد تا کودک بتواند به راحتی آن را در دست خود نگه دارد.
پس مسواک مخصوص بچه‌ها دسته‌ی کلفتی دارد و البته که باید جذاب هم باشد؛ یعنی باید رنگ‌بندی‌های بسیار متنوع و کودکانه داشته باشد و تا حد امکان این اجازه به کودک داده شود که خودش مسواک و خمیردندانش را انتخاب کند.
مسواک مناسب برای کودکان نوپا باید سر کوچکی داشته باشد. سعی کنید موهای مسواکی که تهیه می‌کنید بسیار نرم باشد و سه یا حداکثر چهار ردیف مو بیشتر نداشته باشد؛ اما این مسواک با خصوصیات گفته شده باید برقی باشد یا معمولی؟ لطفاً برای خواندن پاسخ این سؤال مهم به مقاله: مسواک برقی یا معمولی؟ کدام یک برای کودک مناسب است؟ رجوع کنید.
نحوه مسواک زدن برای کودکان 1 تا 3 سال
قبل از اینکه خمیردندان را روی مسواک بگذارید؛ موهای مسواک را با آب گرم خیس کنید و خمیردندان را اندازه‌ی یک دانه‌‌ی برنج روی مسواک بگذارید؛ کمی خمیردندان را با انگشت فشار دهید تا در موهای مسواک فرو برود و سپس شروع به مسواک زدن کنید.
لازم است بدانید که بچه‌ها از سن یک‌سالگی به بعد دوست دارند که خودشان مسواک را به دست بگیرند و با آن بازی کنند پس سعی کنید روش صحیح مسواک زدن را به آنها آموزش دهید و تا حد امکان با آنها همکاری کنید تا بتوانند تجربه خوبی از مسواک زدن داشته باشند. شما همچنین می‌توانید برای مطالعه بیشتر در مورد نحوه مسواک زدن کودکان 6 تا 12 سال به مقاله مربوط به این موضوع رجوع کنید.
جمع‌بندی نهایی
در این مقاله به توضیحات کاملی از دکتر آلاله طلوعی بهترین متخصص عصب‌کشی دندان کودک در تهران در رابطه با مراقبت‌های بهداشت دهان و دندان کودکان از تولد تا سه سالگی پرداختیم. دندان‌های شیری از اهمیت زیادی برخوردار هستند و بهترین روش مراقبت آنها از بدو تولد تا یک سالگی استفاده از مسواک انگشتی و پد پارچه‌ای است. از سن یک تا سه سالگی هم بهتر است استفاده از مسواک را به عادتی برای کودک خود تبدیل کنیم تا از خرابی و کرم‌خوردگی دندان‌ها جلوگیری کنیم.
شما می‌توانید با مراجعه به موقع به دکتر طلوعی دندانپزشک متخصص اطفال و با استفاده از روش‌های تخصصی مانند: ارتودنسی پیشگیری، روکش دندان، فیشورسیلانت، کشیدن دندان کودک در زعفرانیه تهران از آسیب به دندان‌های شیری و دائمی، هزینه‌های احتمالی و آسیب‌های جبران‌ناپذیر دندان‌های کودک دلبند خود در آینده پیشگیری کنید.
