مکیدن انگشت شست در نوزادان و کودکان نشانه‌ی چیست؟ به‌احتمال زیاد با دیدن نوزاد یا کودکی که در حال مکیدن شست خود است، این سؤال به ذهن شما خطور کرده باشد. دکتر آلاله طلوعی بهترین متخصص دندانپزشکی کودکان در شمال تهران، در این مقاله به سؤالات متداول شما در این مورد پاسخ خواهند داد. سؤالاتی مانند: آیا رفتار خوردن انگشتان طبیعی است؟ علت آن چیست؟ چه راه‌هایی برای جلوگیری از مکیدن انگشت وجود دارد؟
فهرست مطالب
آیا مکیدن انگشت شست در نوزادان و کودکان طبیعی است؟
به نقل از دکتر آلاله طلوعی، متخصص ارتودنسی پیشگیری در تهران:
مکیدن انگشتان توسط کوچولویی که هنوز به دنیا نیامده است، یکی از لذت‌بخش‌ترین صحنه‌ها در سونوگرافی است. چقدر همه‌ی ما با دیدن این صحنه لذت می‌بریم. مکیدن انگشتان مخصوصاً مکیدن انگشت شست در نوزادان، کودکان و حتی در حالت جنینی یعنی در رحم مادر، یک رفتار کاملاً طبیعی و غریزی است.
علت مکیدن انگشت شست در نوزادان و کودکان چیست؟
گفتیم که مکیدن و خوردن انگشتان در کودکان عملی طبیعی و غریزی است. اما علت این رفتار چیست؟ در ادامه به اصلی‌ترین علت‌های مکیدن انگشت شست در نوزادان و کودکان خواهیم پرداخت.
گرسنگی و مکیدن انگشت شست در نوزادان و کودکان
نوزادان برای نشان‌دادن گرسنگی خود و بیان آمادگی برای غذا خوردن، شروع به مکیدن شست خود می‌کنند. برای مطالعه بیشتر در مورد اهمیت تغذیه در سلامت دندان کودکان به مقاله مربوطه مراجعه کنید.
شناسایی بدن خود با مکیدن انگشتان
علاوه بر ابراز گرسنگی، نوزادان و کودکان معمولاً برای شناسایی محیط اطراف، تمایل دارند همه وسایل را به داخل دهان خود ببرند. این روش شناسایی برای بدن خودشان و مخصوصاً دست و پاها هم استفاده می‌شود. بنابراین، نوزادان برای شناسایی بدن خود، انگشتان دست و پای خود را در دهان می‌برند و آنها را می‌مکند.
دریافت آرامش قبل از خواب با مکیدن انگشت شست
مکیدن انگشت شست در نوزادان و کودکان در هنگام به خواب‌رفتن، رفتاری شایع است. خوردن انگشت شست به آنها برای خوابیدن کمک می‌کند. حتی اگر در نیمه شب هم از خواب بیدار شوند، با کمک این کار می‌توانند دوباره بخوابند.
مقابله با استرس و اضطراب با مکیدن انگشت شست
کودکان و حتی نوزادان در موقعیت‌هایی که امنیت خود را در خطر احساس کنند، مانند: دور شدن از آغوش مراقب اصلی، قرار گرفتن در مکان‌های ناشناس و خستگی زیاد دچار ترس، استرس، بی‌قراری و اضطراب می‌شوند.
برای کاهش و مقابله با این احساس‌های متزلزل کننده و برگشت احساس امنیت به‌صورت غریزی شروع به مکیدن انگشت شست خود می‌کنند. در بزرگسالان هم مکیدن انگشت شست نشانه‌ای از وجود آسیب‌های روانی باقی‌مانده و حل نشده از دوران نوزادی و کودکی است.
دندان درآوردن و مکیدن شست در نوزادان
معمولاً نوزادان در سن 3 تا ۷ ماهگی شروع به دندان درآوردن می‌کنند. فرایند رویش دندان‌ها باعث تورم و خارش در لثه‌های نوزادان می‌شود. نوزادان ممکن است برای کاهش این احساس فشار و خارش در لثه‌ها، انگشتان خود را به دهان ببرند و یا شروع به مکیدن شست خود بکنند.
والدین عزیز اگر فکر می‌کنید که علت مکیدن شست نوزاد و کودکتان، رویش دندان‌ها است؛ پیشنهاد ما به شما مطالعه دو مقاله بسیار کاربردی: 10 علامت شایع دندان درآوردن نوزادان و علل و درمان تورم لثه در نوزادان است.
مکیدن انگشت شست تا چه سنی طبیعی است؟
مکیدن انگشت تا یک‌سالگی طبیعی است و نیاز بسیاری از کودکان است که حس گرسنگی، کنجکاوی، آرامش، استرس و ترسشان را به این صورت به ما نشان می‌دهند. اما قرار است از یک‌سالگی تا دوسالگی تلاش کنیم که این عادت ترک شود؛ اوج مکیدن انگشت هم تا چهارسالگی است؛ قبل از رویش دندان‌های دائمی باید این عادت کاملاً ترک شود.
اگر عادت مکیدن انگشت شست ترک نشود چه اتفاقی می‌افتد؟
کودکی که حداقل روزی 6 ساعت انگشت یا پستانک خود را می‌مکد؛ سقف دهانش عمیق شده و دندان‌های جلوی او بیرون‌زده می‌شود؛ همچنین بین دندان‌های بالا و پایین او فاصله می‌افتد.
مهم‌ترین عوارض مکیدن انگشت نوزادان و کودکان شامل:
- تغییر شکل فک
- تغییر شکل در دندان‌ها
- ابتلا به انواع عفونت‌ها و بیماری‌ها
- اوربایت دندان (overbite): ناهنجاری دهان و دندان
- تغییر در طرز صحبت کردن
روش‌های جلوگیری از مکیدن شست کودکان
در این مورد چند راه‌حل داریم؛ اما قبل از همه این راه‌حل‌ها باید علت خوردن شست را پیدا کنید و بعد از آن بر اساس دلیل به وجود آمدن این رفتار، راه‌حل مناسب را انتخاب کنید. حالا بیایید باهم راه‌حل‌ها را ببینیم.
تشویق کودک برای ترک عادت مکیدن شست
اولین و مهم‌ترین قدم تشویق و مشاوره است؛ به او آرامش دهید و از یک الگوی خارجی بسیار مؤثر استفاده کنید. به طور مثال: بنده‌ی دندانپزشک توانسته‌ام که با او ارتباط بگیرم یا یکی از اقوام یا مربی مهدکودکی که او را بسیار دوست دارد؛ سپس هر روزی که کمتر انگشتش را می‌مکد؛ یک ستاره می‌گیرد و وقتی‌که بعد از سی روز مقدار مکیدن انگشتان او خیلی کمتر شد؛ یک جایزه توسط فرشته‌ی دندانی برای او می‌آید؛ همچنین این کار برای کوچولویی که مرتب پستانکش را می‌مکد نیز مؤثر است.
از خودتان خلاقیت نشان دهید؛ بادکنک‌های هلیومی رنگی می‌گیریم؛ وقتی‌که این بچه‌ها کلکسیون پستانک دارند؛ پستانک‌ها را به بادکنک‌های هلیومی وصل می‌کنیم و به آسمان می‌روند؛ قرار است که فرشته‌ی دندانی در هنگام شب برای او جایزه بیاورد؛ اگر تشویق کمکی نکرد و کوچولوی ما باز هم به‌صورت ناخودآگاه به مکیدن انگشت یا پستانک خود ادامه داد، از راه های زیر استفاده کنید.
استفاده از لاک تلخ
قدم دوم این است که می‌توانیم از لاک تلخ ناخن (به‌خاطر تلخ بودن) استفاده کنیم تا کودک تجربه بدی از به دهان بردن انگشت پیدا کند و این کار را ترک کند؛ اما استفاده از دو روش بعدی بسیار کم خطرتر و کاربردی تر است.
در قدیم از چیزهای تند مثل فلفل، گچ گرفتن دست یا باند پیجی دست برای ترک عادت مکیدن انگشت استفاده می شده است. حتی گاهی برای 6 تا 8 هفته دست را گچ می گرفتند تا کودک نتواند انگشت را در دهانش ببرد؛ اما کوچولویی که عادت کرده و در ناخودآگاهش به‌صورت مرتب مشغول مکیدن انگشتانش است؛ این راهکارها باز هم کمکی نمی‌کند.
محافظ انگشت شست یا گارد انگشت
محافظ انگشت شست یا گارد انگشت (T- Guard) وسیله دیگری برای کمک به ترک عادت مکیدن شست است. محافظ انگشت شست از جنس پلاستیک ساخته شده است. در مواد تشکیل دهنده این گارد از مواد مضر استفاده نشده است و در صورتی که کودک آن را بمکد برای آنها زیانی ندارد.
معمولاً بر روی گاردهای انگشت شکل‌های کارتونی و بچه‌گانه طراحی شده است تا کودکان را به استفاده از آن تشویق کنند. بند محکمی دارد که بر روی مچ دست کودک بسته می‌شود. این بند توسط والدین قابل باز و بسته شدن است و حتماً باید توجه داشته باشید که رعایت بهداشت و شستشوی منظم و دقیق آن در سلامتی فرزند شما بسیار تأثیر گذار است.
اگر تمام این مراحل را گذراندید و مؤثر نبود؛ همچنین کودکتان نزدیک به سن چهارسالگی است و نگرانی‌تان روزبه‌روز بیشتر می‌شود، لازم است در اسرع وقت به دندانپزشک متخصص اطفال رجوع کنید و روش آخر را با کمک او اجرا کنید.
پلاک عادت شکن
والدین عزیز شما همچنین می‌توانید برای درمان مکیدن شست، به متخصص دندانپزشک کودک خود مراجعه کنید. دندانپزشک اطفال برای رفع این مشکل، پلاکی به نام پلاک عادت شکن در دهان کودک شما قرار خواهد داد.
این پلاک یکسری زائده‌هایی دارد که از سقفش آویزان می‌شود و اجازه نمی‌دهد که انگشت یا پستانک در دهان قرار گیرد و با این کار به‌راحتی می‌توانید عادت مکیدن انگشت را از کودک خود دور کنید و سلامت فک و دندان‌های او را تأمین کنید.
جمع‌بندی نهایی
در این مقاله به مکیدن انگشت شست در نوزادان و کودکان پرداختیم. گفتیم که مکیدن یا خوردن شست در نوزادان و کودکان تا یک‌سالگی، عملی طبیعی و غریزی است و نشانه‌ای از گرسنگی، نیاز به امنیت، آرامش و مقابله با استرس و اضطراب است.
اما اگر عادت مکیدن انگشتان بعد از یک‌سالگی ادامه پیدا کند می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری به فک و دندان‌های کودک شما وارد کند. دکتر آلاله طلوعی دندانپزشک خوب کودک در این مقاله به طور مفصل در مورد عوارض و راه‌های ترک عادت مکیدن انگشت صحبت کردند.
خانم دکتر طلوعی با علم و تجربه زیادی که در برقرار کردن ارتباط درمانی با کودکان دارند؛ می‌توانند انواع مختلفی از درمان‌های تخصصی کودکان از جمله: کشیدن دندان، روکش دندان، فیشورسیلانت، عصب‌کشی دندان، فلوراید تراپی را در زعفرانیه تهران با کمترین اضطراب و استرسی برای کودک شما انجام دهند. برای دیدن نمونه درمانی به صفحه شخصی دکتر آلاله طلوعی در آپارات مراجعه کنید.
