همواره اهمیت تغذیه در سلامت دندان کودکان نقش بسیار مهمی داشته است که این اهمیت در سلامت دندان کودکان دوچندان است. برای حفظ سلامت دندان در کودکان، نیاز به یک رژیم غذایی متعادل و مغذی است که در آن غذاهایی که احتمال ایجاد پوسیدگی دارند، محدود شده و غذاهای حاوی آنتی اکسیدان و سایر مواد مغذی افزایش یابد.
غذایی که کودک می‌خورد تأثیر مستقیمی بر سلامت دندان دارد و در کنار آن، مسواک زدن روزانه و استفاده از نخ دندان، از دندان ها و لثه های کودک در برابر پوسیدگی و بیماری های پریودنتال محافظت کرده و باعث ایجاد لبخندی سالم و زیبا می‌شود. در ادامه این مقاله دکتر آلاله طلوعی متخصص دندانپزشکی کودکان در تهران راهنمایی های لازم را درباره مواد غذایی سالم و ناسالم و ارتباط آن‌ها با دندان کودکان را انجام داده اند.
فهرست مطالب
غذا چگونه در سلامت دندان در کودکان تاثیر می‌گذارد؟
درحالی که برخی غذاها استحکام دندان را افزایش داده، از دندان ها در برابر پوسیدگی محافظت می کنند و یا به طور طبیعی دندان ها را تمیز می کنند؛ سایر غذاها روی دندان ها باقی مانده، باکتری های طبیعی موجود در دهان از آن‌ها تغذیه کرده و سپس به دندان ها حمله می کنند و باعث پوسیدگی آن‌ها می شوند.
غذاهای مفید برای سلامت دهان و دندان کودکان
لیست غذاهای مفید برای دندان به شرح زیر است:
میوه ها و سبزیجات خام
میوه ها و سبزیجاتی مثل کرفس، هویج و سیب به کمک جویدن باکتری‌ها را ازبین برده و به تحریک لثه ها و تمیز کردن دندان ها کمک می کند. این میوه‌ها همچنین باعث افزایش تولید بزاق و از بین رفتن ذرات غذا و باکتری های چسبیده به دندان می‌شود. بالا بودن میزان آب در بسیاری از میوه ها و سبزیجات دندان‌ها راتمیز نگه می‌دارد.
میوه ها و سبزیجات خامی که مقدار زیادی آب و فیبر دارند، عبارتند از:
- خربزه
- خیار
- کرفس
- سیب
- گلابی
شیر و کلسیم
غذاهای حاوی کلسیم بالا نه تنها استخوان‌ها را قوی تری می‌کند، بلکه تاثیر بسیار مثبتی در دندان ها نیز دارد. با این حال، بسیاری از کودکان میزان کافی کلسیم را در رژیم غذایی خود ندارند. کلسیم در منابع مختلفی مثل:
- بروکلی
- توفو
- شیر
- پنیر
- گوشت از جمله ماهی و مرغ
وجود دارد. همچنین، خوردن پنیر همراه با ناهار یا به‌عنوان میان‌وعده برای کودکان مفید است. به این دلیل که پنیر، به خصوص چدار، سوئیسی و پنیرهای مشابه، باعث تحریک جریان بزاق می‌شود و به دنال آن ذرات غذا از روی دندان‌ها پاک می‌شود.
سبزیجات با برگ سبز
سبزیجاتی مانند اسفناج و کلم پیچ، سرشار از کلسیم هستند که به تقویت مینای دندان کمک می‌کند. این سبزیجات، همچنین دارای ویتامین ها و مواد معدنی هستند که سلامت دهان و دندان را بهبود می بخشد.
پروتئین
گوشت‌هایی با چربی کم مثل بوقلمون، مرغ و ماهی سفید، مغزها و کره بادام زمینی بدون شکر از منابع عالی پروتئینی هستند که باعث استحکام مینای دندان می‌شوند. بادام می‌تواند انتخاب خوبی برای کودکان باشد، زیرا قند کمی داشته و کلسیم و پروتئین آن مناسب است.
آب دارای فلوراید
نوشیدن آب لوله کشی که حاوی فلوراید است باعث تمیز شدن دندان ها می شود.
آدامس بدون قند (برای کودکان در سنین بالاتر)
جویدن آدامس بدون قند می تواند برای سلامت دندان مفید باشد. درواقع، جویدن آدامس میزان تولید بزاق را افزایش داده و به جدا شدن ذرات غذایی چسبیده بین دندان ها کمک می‌کند. بسیار مهم است که آدامس در حد اعتدال و فقط زمانی که کودک به اندازه کافی بزرگ شده است مصرف شود.
غذاهای مضر برای سلامت دهان و دندان کودکان
برخی از غذاها باعث ایجاد محیطی می‌شوند که در آن باکتری های موجود در دهان قابلیت رشد دارند. محدود کردن مصرف این نوشیدنی‌ها و غذاها در دوران کودکی، خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه را در این سنین کاهش می‌دهد. برخی از این مواد غذایی عبارتند از:
نوشیدنی های شیرین
محدود کردن نوشابه، آب میوه و سایر نوشیدنی های شیرین بسیار مهم است، زیرا قند می تواند روی دندان‌ها باقی مانده و پوسیدگی ایجاد کند. شیر معمولی و شیرکاکائو نیز حاوی قند بوده؛ پس اعتدال در مصرف آن‌ها باید وجود داشته باشد. به‌جای نوشیدنی‌های شیرین، مصرف آب به میزان لازم برای محافظت از دندان کودکان توصیه می‌شود.
تنقلات سرشار از قند، نشاسته و کربوهیدرات
خوردن تنقلات مکرر به هیچ وجه در کودکان توصیه نمی‌شود، چرا که فاصله زمانی بیشتر بین غذا خوردن باعث تمیز شدن دندان‌ها توسط بزاق دهان می‌شود. مسواک زدن بعد از خوردن میان وعده های زیر بسیار اهمیت دارد:
- غذاهای چسبناک یا جویدنی
- آب نبات ها که می توانند مدت ها پس از مصرف به دندان بچسبند.
- غذاهای جویدنی مانند گرانولا و کشمش که به‌سختی با بزاق پاک می‌شوند.
- عسل و شربت، دندان ها را پوشانده و باکتری‌ها از آن‌ها تغذیه می‌کنند و نهایتا باعث پوسیدگی دندان‌ها می‌شوند.
بنابراین توصیه می‌شود که شیرینی بعد از غذا، زمانی که مقدار بزاق دهان زیاد است، خورده شده و سپس کودک مسواک بزند.
کلام آخر
طبق تحقیقات، کودکان برای داشتن رشدی مناسب و سالم ماندن به مواد غذایی از همه گروه های غذایی اصلی نیاز دارند. با این حال، مصرف زیاد کربوهیدرات‌ها، قندها و غذاهای شور و نشاسته می توانند باعث پوسیدگی دندان شوند. ماندگاری زیاد کربوهیدرات ها روی دندان عامل اصلی پوسیدگی دندان است. در نهایت، توصیه می‌شود که اهمیت تغذیه در سلامت دندان کودکان را جدی گرفته و کودکان رژیم غذایی مناسبی را پیش گرفته و تا حد امکان از مسواک بعد از وعده‌های غذایی استفاده کنند. دکتر آلاله طلوعی بهترین دندانپزشک اطفال در مطب خود خدماتی همچون دندانپزشکی کودک تحت بیهوشی در تهران را نیز انجام می دهند.
